سولفونیک اسید
به نام خدا
سولفونیک اسید Sulphonic acid مایعی بسیار ویسکوز با رنگ قهوه ای و بوی بسیار تند با فرمولاسیون عمومی HSO3R می باشد، نام علمی آن Linear Alkyl Benzen Sulphonic Acidکه به صورت مخفف به آن LABSA نیز می گویند. این ترکیبات گروهی از ترکیبات آلی سولفوردار هستند که در آن ها R یک آلکیل یا آریل بوده و گروه S (= O) 2-OH یک هیدروکسید سولفونیل می باشد. در واقع می توان گفت سولفونیک اسیدها همان سولفوریک اسید هستند که یک رادیکال آلی جایگزین یکی از هیدروکسیل ها شده است. نمک ها و یا استرهای سولفونیک اسید سولفونات نامیده می شوند. اسیدهای سولفونیک نسبت به کربوکسیلیک اسیدها قدرت اسیدی بیشتری دارند. پارا تولوئن سولفونیک اسید با pKa =−2.8 حدود یک میلیون با از بنزوئیک اسید با pKa = 4.2 قویتر است. به طور مشابه، اسید متان سولفونیک با pKa = -1.9 حدود یک میلیون برابر قوی تر از اسید استیک است. به علت قطبیت شدید، اغلب اسیدهای سولفونیک، جامدات بلوری هستند.
حلالیت سولفونیک اسیدها در آب به مقدار زیاد و نسبتا سریع اتفاق می افتد، غیر فرار و جاذب الرطوبه‌اند و از آن ها به عنوان عوامل امولسیون کننده، مواد افزودنی و روغنهای روان کننده و جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی استفاده می‌گردد. آلكيل بنزن سولفونيك اسيد بعنوان مهمترين سورفكتانت فعال سطحي (سورفكتانت آنيونيك) در فرمولاسيون بسياري از تركيبات شوينده مورد استفاده قرار مي گيرد. اين ماده از مهمترين و پرمصرف ترين و ارزانقيمت ترين مواد سورفكتانت در فرمولاسيون پودر و مايعات شوينده مي باشد و داراي خواص پاك كنندگي و كف كنندگي بسيار خوبي است. در فرمولاسیون ها از اسید سولفونیک به منظور عامل پاک کننده، کف کننده، ویسکوز کننده و لکه بر استفاده می شود.
از ویژگی های ظاهری این ماده می توان به ویسکوزیته ی بسیار بالای آن اشاره نمود که تقریباً مانند عسل ویسکوز می باشد. رنگ آن از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره تغییر می کند. اگر مقدار LABS در آن زیاد باشد قهوه ای سوخته و یا حتی سیاه خواهد بود که از مرغوبیت کمتری برخوردار است و قهوه ای خیلی روشن نیز به دلیل وجود ناخالصی های نامتعارف مطلوب نمی باشد. بوی آن بسیار کم بوده ولی در عین کم بودن بو نامطلوب می باشد. اگر بوی شدیدی از اسید به مشام برسد دال بر نامرغوب بودن آن است.
برای تولید اسید سولفونیک معمولا از سولفوناسیون آلکیل بنزن خطی استفاده می شود. معمولاً عامل سولفوناسیون، گوگرد تری اکسید می باشد.
RC6H5 + SO3 → RC6H4SO3H
در این واکنش، تری اکسید گوگرد یک عامل الکتروفیل است و گروه آروماتیک تحت جایگزینی الکتروفیلی آروماتیک قرار می گیرد. که مواد مورد نیاز برای این منظور آلکبل بنزن خطی، اکسیژن، گوگرد و اسید سیتریک می باشد. همچنین تیول ها (R–SH) نیز می توانند اکسید شده و اسید سولفونیک تولید نمایند:
RSH + 3⁄2 O2 → RSO3H
PHYSICAL AND CHEMICAL PROPERTIES
APPEARANCE AT 20 DEGREES C : Brown viscous liquid
ODOR:Ofsulfur
NOMINAL ACTIVE MATTER CONCENTR : ~ 90% m/m
AVERAGE MOLECULAR MASS : ~ 326
SOLUBILITY AT 20 DEGREES C
– water :Soluble
– ethanol : Soluble
– acetone : Not compatible
– aliphatic hydrocarbons : Insoluble
MASS DENSITY AT 20 DEGREES C : ~ 1.070 g/cm3
VISCOSITY AT 20 DEGREES C : ~ 1500 – 2000 mPa.s
MELTING RANGE : ~ – 10 DEGREES C
BOILING POINT : ~ 315 DEGREES C
VAPOUR PRESSURE at 20 DEGREES c : Below 0.15 (0.001 mm Hg)
VAPOUR DENSITY (air = 1) : Not applicable to this product
FLASH POINT (PMcc) : >200 DEGREES C
AUTOIGNITION TEMPERATURE : Not applicable to this product
DECOMPOSITION TEMPERATURE : > 100 DEGREES C
Ph:~2
EXPLOSION PROPERTIES : Not pertinent to this product
OXIDIZING PROPERTIES : Not pertinent to this product
ایمنی در برابر سولفونیک اسید:
موقع احتراق گازهای سمی کربن مونوکسید، اکسیدهای گوگرد و کربن دی اکسید تولید می نماید. در هنگام قرار گرفتن در معرض سولفونیک اسید مشتعل از لباس مناسب و ماسک تنفسی استفاده نمایید. برای خاموش کردن شعله های حاصل از این اسید از آب، پودر خشک شیمیایی، فوم مناسب یا کپسول CO2 استفاده نمایید.
بو کردن این اسید باعث ایجاد سوزش شدید در مجاری تنفسی می گردد که توصیه می شود از بو کردن آن کاملاً خودداری شود. چنانچه در محیطی کار می کنید که در تماس تنفسی با بخارات و بوی اسید سولفونیک قرار دارید، حتما از ماسک تنفسی مناسب استفاده نمایید. در صورت تماس تنفسی مصدوم را به محیط آزاد منتقل نمایید و در صورت بروز مشکلات تنفسی از اکسیژن استفاده نمایید.
در تماس با پوست بدن این اسید ایجاد سوزش، قرمزی و خارش می نماید. بنابراین از تماس پوستی مستقیم با این ماده پرهیز نموده و از دستکش مناسب استفاده نمایید. در صورت تماس با پوست، برای جلوگیری از عوارضی مانند سوزش و یا خارش و سرخی، محل تماس را با آب زیاد و صابون شستشو دهید.
این اسید به شدت برای چشم انسان خطرناک می باشد. برای مقابله با احتمال تماس چشمی یا پاشیدن ماده به داخل چشم از عینک آزمایشگاهی استفاده نمایید و در صورتیکه این اسید وارد چشم شما شده است با آب خنک زیاد به مدت 15 دقیقه شستشو داده و به پزشک مراجعه نمایید.
در صورت بلع اسید دهان را با آب خنک زیاد شستشو داده و بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.
لباس های آغشته به اسید سولفونیک را قبل از استفاده مجدد حتما بشورید.
وجود عینک ایمنی، دستکش پلاستیکی، ماسک تنفسی، دوش، چشم شوی و هود در محیط کار با اسید سولفونیک الزامی است.
صاحبان صنایع و خریداران محترم در هر شهر و کشوری که هستید می توانید برای خرید مطمئن سولفونیک اسید در مقادیر مختلف با واحد تأمین مواد اولیه شرکت کیمیا صنعت آتامان با شماره های 982144404244+ و 989368311781+ (مهندس شاهماری) یا 989125393674+ (مهندس آقایاری) تماس حاصل فرمایند.
